Historia

Historia

Bolesław jest prastarą osadą leżącą na prawym brzegu Wisły, na wschód od ujścia Dunajca. Najstarsze ślady zamieszkiwania tych ziem przez ludzi to liczne elementy archeologiczne z przed około 7 tyś. lat, z czasów rzymskich wędrówek z II w. p. n. e. oraz z okresu od VIII do XIII w. n. e. Osada położona jest na prawym brzegu Wisły na niewielkiej wysoczyźnie , w rejonie skrzyżowania się dróg handlowych z południa na północ i z zachodu na wschód bardzo dobrze rozwijała się w okresie od VIII do XIII w. Z tego okresu nie istnieją (jeszcze nie odnaleziono) żadnych źródeł pisanych dotyczących interesujących nas wsi.

Wiek XIII był ze względu na liczne i wielkie powodzie oraz najazdy Tatarów i Rusinów niełaskawy dla okolicy. Bolesław pochodzi z 1326 roku, jest to wzmianka w spisie świętopietrza, nazwa parafii powtarza się w następnych latach na zamiennie z Nowym Miastem Korczynem i Solcem oraz Opatowcem jako siedziba dekanatu należy wnioskować, że parafia powstała znacznie wcześniej- prawdopodobnie w XII wieku. Z obszaru parafii najwcześniejszy zapis dotyczy wsi Świebodzin – 1293 roku, ta osada należała do uposażenia klasztoru miechowskiego.

Patronat uchwytny od czasów J. Długosza zawsze był szlachecki, ale w Polsce pierwszych Piastów mógł być monarszy lub kościelny, ponieważ z okolicą związany jest ród Awdańców, herbu Abdank który bez wątpienia był skoligacony z Piastami.

W roku 1366 bracia Dobiesław, Wojciech i Michał Awdańcowie otrzymali prawo świeckie dla Bolesławia i okolicznych wsi. Kolejno właścicielami byli Lipińscy oraz Ligęzowie herbu Półkozic oni doprowadzili okolicę do rozkwitu gospodarczego i kulturalnego, od końca XIV wieku do połowy XVII wieku. Świadczy o tym chociażby liczba ludności : w 1340 roku parafię zamieszkiwało 405 osób a w 1664 roku 3263 osoby. Ligęzowie byli starym rodem senatorskim, a słynęli z tego , że zawsze dobro publiczne i Ojczyznę przekładali nad spawy osobiste, co było powodem zawiści i morderstwa ostatniego z rodu w połowie XVIII w.

„Potop szwedzki" , najazd Rakoczego oraz spustoszenia dokonane przez Szwedów w latach 1709- 1711 doprowadziły do upadku gospodarki i parafii.

We wspomnianym już czasie władania przez Ligęzów funkcjonowały:

  • Szkoła od 1508 roku – ale już w XV wieku była dość liczna gromada bolesławskich studentów na Akademii Krakowskiej, a dom dla rektora szkoły istniał od 1596 roku
  • Szpital od 1606 roku – był to budynek z dwiema izbami i ogrodem
  • Bractwa religijne,
  • od 1596 roku Bractwo Ubogich
  • od 1664 Bractwo Miłosierdzia , które obdarowane było odpustami
  • od 1720 roku Bractwo Różańca Świętego
  • należy wspomnieć , że 8 VI 1606 roku biskup krakowski zatwierdził przy tutejszym kościele kolegium mansjonarzy, które składało się z prepozyta oraz 2 kapłanów i 2 kleryków
  • Jan Długosz w Liber Beneficiorium około 1470 r. pisał , że parafia istnieje i nosi wezwanie św. Wojciecha „od najdawniejszych czasów" i wymienia , jako stale należące do parafii wsie: Bolesław, Grądy, Kanna, Świebodzin, Mędrzechów i Samocice oraz Brzeźnicę , Glinkę; w późniejszych źródłach od XVI wieku dochodzą Bór Grądzki, Kuzie, Pawłów, Kopacz, Kupienin, Tonia, Strojców ( Troycow) , Podlipie, Wypychów, Jastki oraz Wólki- Mędrzechowska, Świebodzka i Kosiorowska

Wiek XVIII nie przyniósł ożywienia gospodarczego a rok 1772 zmienił przynależność państwową Bolesławia na austryjacką. Wkrótce chłopi ruszyli na powstania T. Kościuszki a władze zaborcze wcielały naszych ludzi siłą do wojska i wielu walczyło w koalicji przeciw Napoleonowi. Wielu przystąpiło do walk w 1831 roku, a nadwiślańskie wsie udzielały pomocy uciekającym z zaboru rosyjskiego. Szczególnie aktywnie mieszkańcy przystąpili do narodowego powstania krakowskiego w lutym 1846 roku, niestety razem z braćmi Sroczyńskimi zamordowani zostali w Lisiej Górze. W powstaniu styczniowym zaangażowani byli prawie wszyscy mieszkańcy parafii łącznie z duchowieństwem, organizując punkty przerzutu broni do zaboru austriackiego – efektem tego była całkowita zmiana obsady parafii w Bolesławiu.

Latem 1914 roku wybuchła I wojna, a we wrześniu tego roku zawitał do nas Józef Piłsudski ze swoim oddziałem po wycofaniu się przez Szczucin z Kongresówki. Pod Pawłowem doszło do bitwy z Rosjanami nadzieja na wolną Polskę obudziła ducha walki i nasi przodkowie walczyli i ginęli pod Łowczówkiem na Pogórzu Karpackim, na Bałkanach i później w kampanii wschodniej Piłsudskiego.

Przełom wieków XIX/XX to ciężkie czasy klęski powodzi i pożarów, emigracji za chlebem do Ameryki powstania ruchu ludowego- wszak Jakub Bojko był nauczycielem na terenie parafii, a w okresie międzywojennym działalności PSL „Piast" Wincentego Witosa.

W 1934 roku powódź zniszczyła wały i zabudowania po ciężkim czasie odbudowy.

Opracowanie:
M. Zamora